"Ouders hebben nood aan erkenning"

Een getuigenis van Véronique Van Damme, brugfiguur basisonderwijs, St.-Gregoriuscollege Gentbrugge

Opgetekend door Jan De Mets

“Ik wist eerst niet goed hoe dit aan te pakken,

ik moest mezelf heruitvinden. Alles waar je als #brugfiguur voor staat, leek weg te vallen: schoolpoortcontacten, laagdrempelige, formele en informele face-to-facegesprekjes ... Tegelijk moest er plots heel veel informatie naar de ouders gaan. We zetten e-mails in, de post, bulk-sms’en, telefoontjes ... En dat werkte wel. Maar dan mis je nog altijd bepaalde ouders. Dan heb ik een lijst van gsm-nummers per klas opgesteld en aan de leerkrachten gevraagd om naar de ouders te bellen. Zij gaven me dan door wie ze niet konden bereiken en wat ze zoal van vragen hoorden. Zo kreeg ik een eerste zicht waar het moeizaam liep en hebben we de noden in kaart gebracht. Ik kreeg ook veel sms’jes en telefoons van ouders die info wilden, een nieuw adres hadden ... Die eerste weken heb ik echt telefooncentrale gespeeld. Ik heb werkgerelateerd nog niet zo lang WhatsApp, maar die is nu plots even actief geworden als op mijn privénummer.

De inspanningen die de leerkrachten doen om alle ouders te bereiken is mooi om zien. Sommige kinderen krijgen elke dag telefoon van hun leerkracht. Ik denk dat op een manier de band tussen het gezin en de leerkracht is versterkt.

In de eerste week van de lockdown startte ook de aanmeldingsperiode voor secundaire scholen. Normaal is dat een systeem waarbij ouders langskomen om de aanmelding samen te doen. Nu plots moesten verschillende ouders die aanmelding telefonisch met mij overlopen, gegevens per WhatsApp doorsturen ... Maar mits vele telefoontjes en berichtjes is het #aanmelden van het volledige 6de leerjaar wel gelukt.

Toen de online lesjes startten, hebben we opnieuw een telefoonronde gehouden: wie heeft geen laptop, wifi? Zo hebben we 32 gezinnen kunnen detecteren die we van laptops hebben voorzien – via Digipolis, van de school zelf ... – en raadden we de ouders aan gebruik te maken van de gratis wifi die operatoren ter beschikking stelden. Ik maakte filmpjes met instructies hoe die dingen te gebruiken. Sommige gezinnen waren wat wantrouwig en wilden niet dat hun kinderen veel online werkten. Die ouders hebben we proberen geruststellen en overtuigen van het belang en noodzaak van die online lesjes.

Natuurlijk is het hebben van een laptop één zaak, er vlot mee kunnen werken is nog iets anders. En het begrijpen en opvolgen van de opdrachten is nóg een andere zaak. Veel barrières dus die zich op afstand afspelen.

Elke week kan het gezin werkbundels op school komen ophalen en de ingevulde terugbrengen. Achter de poort staat de juf of meester om vragen te beantwoorden. De leerkracht gaat langs bij wie ze niet komt ophalen. Dat systeem werkt goed. Al blijven er gezinnen die uit het zicht blijven. Er zijn er die pas na weken voor de eerste keer een bundel kwamen ophalen.

Het wekelijkse ophaalmoment vind ik zeer waardevol. De leerkracht ziet het gezin heel kort, kan mondeling nog enkele instructies geven. Ook wordt er materiaal ter beschikking gesteld, een bakje met geodriehoeken, een lat ... De leerlingen die thuis iets niet hebben, kunnen het nodige materiaal ontlenen.

Dus al loopt het niet slecht, toch maken we ons zorgen. Plots moeten kinderen zelfdiscipline en zelfstandigheid aan de dag leggen. Ouders willen of kunnen er onvoldoende mee bezig zijn, omwille van verschillenden redenen, onvoldoende kennis van het #Nederlands, het schoolsysteem, laaggeletterdheid van ouders, grote gezinnen met veel kinderen die hulp vragen, ouders die werk en kinderen combineren ... De begeleidende instructies en filmpjes zijn zeer talig. Een opdracht nog eens opnieuw uitleggen of voordoen is niet mogelijk. En net die kinderen die het op school al iets moeilijker hadden, dreigen nu uit de boot te vallen. Een kloof die, ondanks de enorme inspanningen van de leerkrachten steeds groter wordt.

Bij sommige gezinnen is het dag- en nachtritme goed door elkaar gehaald, is de structuur weggevallen. Ik hoor van leerkrachten dat sommige kinderen pas ’s avonds laat online komen. Of: ‘ik bel aan en de kinderen liggen nog in bed’. We merken dat er kinderen zijn die wel mee willen maar niet mee kunnen. Leerkrachten proberen die online toch te zien, of aan de schoolpoort. Maar het lijkt onvermijdelijk: zolang de lessen niet zijn heropgestart, verliezen we hen elke dag een beetje meer.

De eerste week werkte ik enkel van thuis uit. Nadien ging ik meer en meer naar de school, eerst om laptops te bezorgen aan de gezinnen, nadien knutselpakketjes aan elk gezin met een kleuter. De knutselpakketjes – ballonnen, papier, lijm, een schaar, een boekje, kleurplaten – kreeg ik via de Brede-Schoolsamenwerking. Want ik voel wel dat ouders uitgeput geraken, hoe hou je weken aan een stuk je kleuter bezig? Speeltuintjes waren afgesloten, veel kinderen hebben geen tuin. Een vader vertelde me dat hij al een boete van €250 had gekregen omdat hij zijn kinderen toch op een speeltuig in de wijk had laten spelen. Het mocht niet, maar ik begrijp het wel. De muren zouden voor minder op je afkomen.

Na een tijdje begon ik in de voormiddag van thuis uit te werken, dit gecombineerd met mijn eigen kinderen. En in de namiddag neemt mijn man het over en ga ik op stoepbezoek. Dat is erg belangrijk en het doet tegelijk deugd om de ouders en de kinderen te zien. Het gaf me energie om terug op afstand ouders te kunnen zien en iets te kunnen betekenen. Ik hoorde dan dat er veel ‘halve informatie’ rondging: ‘dus na 4 mei mag hij terug naar school?’ en dan moest ik veel corrigeren. Niet alle ouders volgen de nieuwsberichten. Als ze tv kijken, is het vaak naar zenders uit het thuisland, zo missen ze wel veel informatie.

Ouders zijn ook angstig: ‘is het wel veilig?’ Ze zijn ook dankbaar om ons eens te zien! Ik heb het gevoel dat er veel nood is aan erkenning voor hun moeilijke situatie. Ze zitten met veel opvoedingsvragen: ‘hij luistert niet altijd naar mij’, ‘ze wil haar huiswerk niet doen’ ... Ik probeer hen dan gerust te stellen, ‘ja, ook bij mijn kinderen lukt het niet altijd, dat is niet abnormaal’. Ik probeer een gewone babbel te slaan, en dat doet hen deugd. Die erkenning ‘ik ben geen slechte ouder omdat mijn kind eens niet het huiswerk wil maken’, ‘mijn kleuter uit de eerste kleuterklas is niet slecht bezig als het eens een opdrachtje niet wil maken’ ... Deze week zei een vader aan zijn voordeur heel enthousiast, ‘meester zegt dat ik goed bezig ben’. Mooi toch?

De vraag is natuurlijk: wat moet en kunnen we nog meer doen? Op een bepaald moment zit je vast en dat is wat frustrerend. Ik voel me soms machteloos, want er zijn gezinnen waar ik me echt zorgen over maak. Ik kan wel eens op de stoep gaan staan, maar dat is niet hetzelfde als een een-op-een-gesprek. De deur valt dicht, en dan kan ik niet veel meer doen. Zeker bij gezinnen waar er vóór de lockdown ook al (grote) bezorgdheden waren. Het waren maanden zonder schoolroutine, met vaak een heel beperkt aanbod van de Nederlandse taal of in het algemeen een heel beperkt aanbod.

Hier in de wijk organiseert de Brede School elke zomer, de derde week van augustus, taalkampen om het ‘zomerverlies’ op te vangen. Dit als voorbereiding op de start van het schooljaar. De nood gaat nu nog groter zijn, de nood aan een aanbod van activiteiten, de nood aan ontmoeten, de nood naar structuur ...

Jan werkt in diverse Europese projecten, o.a. rond warme transities (van voorschools naar kleuter), videocoaching als tool om te professionaliseren, praktijken met anderstalige nieuwkomers, enz. Voor Onderwijscentrum Gent coördineert hij de trajecten met secundaire scholen inzake vroegtijdige schoolverlaters (samen met CEGO en Schoolmakers). Hij schrijft menige publicaties en artikels bijeen rond diverse onderwijsgerelateerde thema’s (brugfigurenwerking, transities ...). Partnerschap met ouders ligt de laatste jaren bovenaan zijn schuif. Hij is voor dit thema een veelgevraagd spreker en begeleider.