Elke leerkracht wil niets liever dan een minimale corona-impact op het leerproces van leerlingen. De impact op de #leercurve zal echter niet voor elke leerling gelijk zijn. Nu leerlingen van thuis uit les volgen, heeft de leerkracht minder controle over de leeromgeving. De randvoorwaarden voor een krachtige leeromgeving zullen dus voor elke leerling verschillen. Daardoor lopen die leercurves nu veel sterker uiteen. In dit blogartikel belichten we hoe #evaluatie helpt om de leercurve van elke leerling op peil te houden.
De grafiek hieronder illustreert de leercurves van vier fictieve leerlingen (zie rode, oranje, blauwe en roze lijn) vóór en na de lockdown-maatregelen.
Naarmate de tijd in lockdown vordert, zien we de leercurves niet alleen afvlakken of dalen, maar lopen ze ook meer uit elkaar. De grafiek toont dat de kloof tussen hoge en lage presteerders alleen maar vergroot. De rode lijn verwijst mogelijks naar een leerling wiens vader tijdens de technische werkloosheid als surrogaatleerkracht functioneert. De leerling van de roze lijn komt met moeite toe aan zijn schoolwerk: er is onder de vier broers en zussen een beurtrol afgesproken voor laptopgebruik. Bovendien wegen er zorgen op dit gezin omdat er bij de grootmoeder in het rusthuis corona vastgesteld werd.
Van zodra de scholen (huidig of volgend schooljaar) terug openen, staan leerkrachten voor de uitdaging om met deze kloof om te gaan. Nu al maximaal inzetten op ‘evaluatie’ zal ons in staat stellen om aan ‘damage-control’ te doen. Net zoals een team van virologen aan continue monitoring doet om naar best vermogen het virus in te dammen, kunnen leerkrachten ook het leerproces van onze leerlingen via evaluatie monitoren. Zo verliezen we geen leerlingen in de nasleep van corona.
5 redenen om nú al werk te maken van evaluatie
1. Evalueren informeert ons over het leerproces
Meten is weten. Pas als we in kaart brengen waar een leerling staat, kunnen we de taken van zowel leerkrachten als leerlingen doelgericht aanpakken.
TIP:
Breng in kaart waar de leerling stond vóór de lockdown, over welke evaluatiegegevens beschikte het team toen al?
Peil regelmatig bij de leerling zelf gedurende de lockdown: hoe ervaart hij/zij het zelf? Waarmee worstelt hij of zij?
Blik vooruit & breng (samen met de leerling) in kaart welke leerdoelen je nog wenst te bereiken en te #evalueren.
Kijk breed naar deze leerdoelen. Misschien zitten de doelen voor Frans wat in het slop maar maakt de leerling ongelooflijke vorderingen in een zelfstandige opdracht voor geschiedenis of zie je creatieve vlogs verschijnen van deze leerling.
Check zeker wat andere leerkrachten weten en zien over je leerlingen.
2. Evaluatie stimuleert het onderwijsproces bij de leerkracht
De evaluatie on hold zetten in tijden van corona, betekent dat we het onderwijsproces niet langer voeden. Evaluatie leert ons immers waar leerlingen staan. Evaluatie stelt ons in staat om nieuwe leerinhouden te laten aansluiten bij de mogelijkheden van de leerling.
3. Evaluatie vormt de basis voor #differentiatie
Dit geldt zéker voor het post-coronatijdperk: eens de schoolpoorten terug open gaan, zal evaluatie ons in staat stellen om vrij snel te differentiëren, net omdat we gedurende het corona-tijdperk de vinger aan de pols hielden. Zo kunnen we het voorziene jaarplan en de bijhorende onderwijsactiviteiten bijsturen opdat ze voor bepaalde (groepen van) leerlingen alsnog haalbaar zijn.
4. Evaluatie stimuleert het leerproces bij de leerling
Evaluatie is heel nauw verbonden met feedback. Het is algemeen geweten dat feedback een cruciale factor is om het leren van leerlingen te bevorderen. Maximaal inzetten op evaluatie genereert dus kansen op feedback die op hun beurt het leerproces van leerlingen stimuleren. Dit geldt voor zowel de laag- als de sterk presterende leerling!
5. Evaluatie motiveert de leerling
De kwaliteit en de aard van de feedback die uit evaluatie voortvloeit, motiveert leerlingen. Feedback die helder en concreet is, motiveert leerlingen om er ook mee aan de slag te gaan.
TIP:
Waak erover om voldoende positieve, constructieve feedback te geven, zelfs al gaat dit op het eerste zicht om eerder kleine zaken. Het effect op de motivatie van een leerling is, zeker in deze tijden, waardevol.
Idealiter bouwen we frequente evaluatiemomenten in. De paarse verticale lijnen in onderstaande grafiek geven dit weer. Deze frequente evaluaties zullen pas renderen als we ze maximaal aanwenden in functie van bovenstaande redenen: om te informeren over het leerproces, om het onderwijsproces en differentiatie te stimuleren, enzovoort. Beschouw de uitkomsten van de evaluatie niet louter als output, maar als input om een groter wordende kloof tussen leerlingen in te perken. Daar zit juist de meerwaarde.
Nu je overtuigd bent van het vitale belang van evaluatie in tijden van corona, kom je ongetwijfeld uit bij de hoe-vraag. Hoe gaan we onze leerlingen nu evalueren? De klassieke pen-en-papier-toets zal in dit licht ontoereikend zijn … Steek alvast de koppen bij elkaar met de collega’s – evaluatie is heus geen zaak van de individuele leerkracht – en doe binnenkort inspiratie op in de blog van Koen en Fauve.
JOKE YSENBAERT
Onderzoeker bij Steunpunt Diversiteit en Leren (UGent)
Joke is pedagoog en volgde ook de lerarenopleiding. Om het bredere onderwijsveld diepgaander te verkennen, startte Joke haar loopbaan als onderzoeker bij de UGent, initieel bij de vakgroep onderwijskunde en sinds 2013 bij Steunpunt Diversiteit & Leren. Eén constante binnen de projecten was en is tot op vandaag dat deze resulteren in beleidsaanbevelingen voor het Departement Onderwijs. Haar onderzoeksfocus en expertise liggen bij de evaluatiepraktijken van leerkrachten en het evaluatiebeleid van scholen.